تضعیف دلار بازارهای بین‌المللی نفت و طلا را شدیداً تحت تاثیر خود قرار داده و در روندی معکوس هرچه دلار ضعیف‌تر شده، قیمت دلاری نفت بالاتر رفته و این مسئله نیز به نوبه خود هجوم سرمایهگذاران برای خرید فلزات گرانبها خصوصاً طلا را به دنبال داشته است.
هرچند ضعف واحد پول آمریکا که چندین دهه حاکم مطلق مبادلات مالی و کالایی در سطح جهان بوده، بیانگر شکست سلطه دلار بر اقتصاد جهانی است، اما به گفته تحلیلگران در شرایط فعلی کشوری که بیش از همه از کاهش ارزش دلار سود می‌برد، کشوری نیست جز آمریکا.
البته به صراحت نمی‌توان درباره برندگان و بازندگان بازی دلار سخن گفت. به عبارت دیگر، نزول دلار هم برای اقتصاد آمریکا، هم برای منطقه اروپا و حتی فراتر از آن برای آسیا و کشورهای تولیدکننده نفت از آفریقا تا خاورمیانه، دارای اثرات متناقض است.
کاهش ارزش دلار در برابر یوآن چین، کسری تجاری عظیم ایالات متحده در برابر غول نوظهور آسیا را کاهش می‌دهد، اما ریسک بزرگ به رکود رفتن اقتصاد آمریکا را به دنبال دارد.
تحلیلگران معتقدند تا زمانی که کسادی بخش مسکن آمریکا که کل اقتصاد این کشور را به آستانه رکود کشانده است، حل نشود تنزل ارزش دلار همچنان ادامه دارد.
با این همه برخی معتقدند سیاست دلار ضعیف، سیاستی تقریبا عامدانه برای ارزان کردن کالاهای آمریکایی در مقابل کالاهای رقیب است تا کسری تجاری ایالات متحده با چین و نیز کسری بودجه این کشور را جبران کند. سیل توریست‌ها و مسافران به ایالات متحده طی تابستان از اروپا، یکی از شواهد این ادعاست.
تحلیلگران معتقدند خطر تورم شتابنده در ایالات متحده می‌تواند بیشتر از میزان توریست اروپایی که آمریکا جذب می‌کند برای آمریکا دردسر ساز باشد، به ویژه آنکه هر چه ارزش دلار تنزل یابد، قیمت نفت افزایش می‌یابد.
اما تحلیلگران و کارشناسان امور راهبردی، بازار معتقدند، دلارهایی که بابت افزایش قیمت نفت پرداخت می‌گردد مجدداً برای خرید کالاهای آمریکایی از اسلحه گرفته تا البسه، محصولات تکنولوژیک و صنعتی و... به آمریکا بازمی‌گردد و جای نگرانی نیست.
بنابراین اگر قرار است کاهش ارزش دلار بازنده‌ای داشته باشد، قطعاً آن بازنده ایالات متحده نیست.
کاهش ارزش دلار آمریکا، شادی بازرگانان و تاجران این کشور را باز خواهد آورد، چرا که با کاهش ارزش دلار و کاهش قیمت کالاهای آمریکایی، تقاضا برای خرید این کالاها افزایش یافته و میزان صادرات قطعاً افزایش خواهد یافت.
این موضوع می تواند به بهبود وضعیت کسری تراز تجاری آمریکا بینجامد و میزان رشد اقتصادی رو به افول آن را افزایش دهد. البته این یک نگاه کاملاً خوشبینانه برای اقتصاد آمریکاست.
باید گفت دلار ضعیف چندان مطلوب بانک مرکزی آمریکا نیست و از نظر روانی نیز این موضوع می‌تواند کل اقتصاد آمریکا را تحت‌الشعاع خود قرار دهد؛ دلار ضعیف، نشانه رشد اقتصادی ضعیف آمریکا و سلب اطمینان از سرمایهگذاران برای بازگشت به بازارهای مالی این کشور خواهد بود و اثرات بلندمدت ناگواری برای بزرگترین اقتصاد جهان به دنبال خواهد داشت.
مسئله تضعیف یا تقویت دلار آمریکا در سال‌های اخیر همواره چالش بزرگی میان سیاسیون و اقتصادیون این کشور از یک طرف و همچنین در میان خود اقتصادیون این کشور بوده است. برخی نهادهای مالی پرقدرت مشاوره‌ای کاخ سفید در سال‌های اخیر بارها بر تضعیف ارزش دلار برای کاهش کسری تجاری آن تاکید داشته‌اند.
اما این مسئله با مقاومت سیاستمداران و همچنین نهادهای رسمی پولی آمریکا (فدرال رزرو) مواجه بود. سیاستمداران کاهش ارزش دلار را برای هویت اقتصادی این کشور، زیان‌بار می‌دانستند.
از سوی دیگر، بانک مرکزی آمریکا (فدرال‌رزرو) برای جلوگیری از تاثیر تضعیف دلار بر اقتصاد داخلی این کشور، مجبور به کاهش نرخ بهره بین بانکی است که این مسئله احتمال تسریع به رکورد رفتن اقتصاد این کشور را به دنبال خواهد داشت.
این مسئله‌ای است که همواره از سوی فدرال رزرو به عنوان استدلالی برای مخالفت با کاهش نرخ دلار اعلام می‌شد، ولی اکنون به نظر می‌رسد گروه اول توانسته‌اند تا حدودی 2 گروه بعدی را راضی سازند.
زیان نفتی‌ها
دلار ضعیف، ارزش درآمد نفتی بزرگترین تولیدکنندگان نفت را کاهش داده است و به وضعیت درآمدی آنها آسیب رسانده است، چرا که آنها نفت خود را به دلار می‌فروشند، دلاری که ارزشش در برابر یورو به شدت کاهش یافته و واردات کالاهای اروپایی برای تولیدکنندگان نفت را پرهزینه‌تر از قبل ساخته است.
شاید به همین علت است که تحلیلگران بازار نفت پیش‌بینی می‌کنند اوپک عجله‌ای برای افزایش تولید نفت مجدد با وجود شرایط انقباضی در عرضه انرژی جهان ندارد.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در آخرین جلسه خود در اواخر تابستان تصمیم گرفت تولید نفت خام خود را از اوایل آبان‌ماه امسال 500 هزار بشکه در روز افزایش دهند و به کاهش روند افزایشی قیمت نفت کمک کند و نشانی مبنی بر اینکه اوپک به مصرف‌کنندگان اهمیت می‌دهد، بفرستد.
حسین شهرستانی وزیر نفت عراق در این باره اظهار داشت: ارزش دلار در چند ماه گذشته به شدت کاهش یافته و این امر به واقع بر درآمد نفت تعدادی از کشورها اثر گذاشته است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، وی افزود: دلار ضعیف کالاهای مورد معامله با دلار مانند نفت خام را برای خریداران با ارز قوی‌تر، ارزان‌تر می‌کند و بنابراین تقاضا را تشویق می‌کند. این امر به خنثی شدن اثر افزایش رکوردگونه بهای نفت در شرایط اسمی در بازارهای جهانی کمک می‌کند.
از زمان برگزاری آخرین نشست اوپک در یازدهم سپتامبر در وین، بهای نفت به سطح بالا رسیده است به طوری که بهای هر بشکه نفت خام نیویورک از مرز 95 دلار گذشته است. بهای نفت اکنون حدود 35 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته که دلیل آن عرضه محدود انرژی در جهان است.
اما همزمان ارزش دلار به سطح پایین رکوردگونه در مقابل تنها واحد پول اروپایی رسیده است.
به گفته تحلیلگران بازار نفت، کاهش ارزش دلار همیشه در پس ذهن اوپکی‌ها وجود دارد.زمانی که اوپکی‌ها درباره سطح تولیدشان تصمیم‌گیری می‌کنند، آنها به واقع ترجیح می‌دهند قیمت بالاتر نفت برای جبران کاهش ارزش دلار تأثیر داشته باشد.
واحد پول ضعیف آمریکا یک مشکل خاص برای کشورهای اوپک است که می‌خواهند دلارهایشان را خارج از آمریکا هزینه کنند. کشورهای حوزه خلیج فارس کالاهای اروپایی زیادی به ویژه کالاهای سرمایه‌ای و لوکس وارد می‌کنند. کاهش ارزش دلار بر قدرت خرید آنها در اروپا اثر گذاشته است.
برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند اوپک از کاهش ارزش دلار به علت آنکه به افزایش تقاضا کمک می‌کند، سود می‌برند. این امر در مقابل درآمدهای نفتی با ارزش‌تری برای تولیدکنندگان اوپک ایجاد می‌کند.
به اعتقاد این عده، کاهش گسترده ارزش دلار همچنان از بهای نفت حمایت می‌کند به طوری که اکثر کالاهای مورد معامله با دلار از یک دلار ضعیف سود می‌برند زیرا آنها به طور نسبی برای سرمایهگذاران خارجی ارزان‌تر هستند.
